Tornado - niszcząca energia natury

Tornado - niszcząca energia natury

Gwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywnaGwiazdka nieaktywna
 

W ostatnich dniach wszystkie media obiegły budzące trwogę zdjęcia z tragicznych zdarzeń w USA . Aż w sześciu stanach miały miejsce intensywne trąby powietrzne, które wprost zmiotły z powierzchni ziemi całe obszary miejskie. Szacuje się, że w rezultacie potężnej siły trzydziestu tornad, które szalały na terenie przeważnie stanu Kentucky mogło zginąć przeszło 100 osób, a ilość poszkodowanych liczona jest na około tysiąc. Ponad pięćset tysięcy osób zostało bez dostępu do prądu. 10-tysięczne miasto Manfield w Kentucky zostało dokładnie zrównane z ziemią. Zniszczone zostały szkoły, domy, fabryki i magazyny. Pozostał ledwie gruz. Chociaż do tej pory trwają działania ratunkowe i eliminowanie krzywd, seria tornad, które przeszły 10 i 11 grudnia 2021 roku została obwołana przez prezydenta USA, Joe Bidena jako „prawdopodobnie największy kataklizm w historii USA”.

Co skutkuje tym, że w współczesnym państwie z super systemem ostrzegawczym, z całkowitą gotowością służb ratunkowych dochodzi do tak przemożnej tragedii? Dlaczego człowiek, mimo technologii, wciąż przegrywa z przyrodą? Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, należy nade wszystko poznać, czym jest tornado.

Każdy z nas chyba widział zdjęcie czy też filmik pokazujące trąbę powietrzną. To taka wertykalna, obracająca się kolumna lejkowata, która ma jednocześnie połączenie z ziemią i z podstawą chmury cumuonimbus. Tornada występują na niemal wszystkich kontynentach (z wyjątkiem Antarktydy), w średnich szerokościach geograficznych. Ale obszarem, na jakim zjawiska te następują zazwyczaj, jest obszar USA. Wedle ostatnich testów dochodzi tam do około 1200 tornad w ciągu roku, na ogół w czasie letnim. Ale w obwodzie centralnych stanów trąby powietrzne pojawiają się także w miesiączkach zimowych, kiedy dochodzi do cieplejszych temperatur. W celu porównania dane europejskie odnotowują średnio około 400 takich zjawisk.

Skąd się bierze tornado, co je napędza? Możemy sobie odpowiedzieć na to zapytanie poznając cechy klimatyczne amerykańskiego okręgu zwanego kolokwialnie Aleją tornad. To centralny strefa kraju, rozciągający przez stany Teksas, Oklahoma, Kansas, Luizjana, Nebraska, Iowa i Dakota Południowa. Nieraz kwalifikuje się do niej też Minnesota, Wisconsin, Kentucky, Illinois, Indiana, Missouri , Dakota Północna i Ohio.

Na terenie tych stanów występuje szalenie wielka ilość trąb powietrznych. Spowodowane jest to tym, że w centralnym miejscu gorące masy powietrza płynące z Zatoki Meksykańskiej spotkają się z zimnym prądem znad Gór Skalistych. Cieplejsze powietrze jest wypychane przez chłodny prąd do góry, tam powstaje silny prąd wstępujący. kształtuje on gigantyczną chmurę burzową cumulonimbus. Wznoszące się i opadające masy powietrza wewnątrz chmury zaczynają raptownie kręcić się i tak kształtuje się mezocyklon.

Siła tornado może posiadać przeróżną skalę zniszczenia, do jej wyznaczenia służy sześciostopniowa skala Fujity (F0-F6). Tornada, które poczyniły tak wielkich fatalnych następstw w grudniu 2021 w USA zostały zakwalifikowane jako siła F4. Strach zatem pomyśleć, jak wielkim kataklizmem muszą być żywioły w wyższej skali, poziom F6 jest wręcz astronomiczny i oceniany przez meteorologów jako nieprawdopodobny. Dla zestawienia trąby powietrzne, czy tornada szkwałowe w Europie nie przekraczają zwykle siły F3, powstają na ogół w okolicy Holandii oraz Wielkiej Brytanii. W Polsce są to przeważnie krótkie zjawiska w obszarze Pomorza, Parku Sowińskiego oraz na liniach - jednej z Ziemi Lubuskiej, Wielkopolskę, aż po Mazury, a drugiej z Małopolski, przez Kielecczyznę, aż po Wyżynę Lubelską.

do dziś uznaje się, że najogromniejszym żywiołem na świecie było tornado El Reno w Oklahomie z 2013 r., miało aż 4,2 km szerokości i prędkość 476 km/h, w ciągu 40 minut dokonało zniszczeń na 40 milionów dolarów. Natomiast najwięcej ofiar śmiertelnych pochłonęło tornado Tri-state w 1925 roku. Wiało z prędkością ok. 117 km/h przez ponad 3,5 godziny. Jego siła zakwalifikowana jako F5 oraz ponad 350-kilometrowy zasięg były przyczyną śmierci aż 695 osób.

Zwiększająca się ilość i siła tornad, pojawiających się również w miesiącach zimowych popycha klimatologów do podejmowania badań nad ich przyczynami. Z jakiego powodu moc tornad jest tak zaskakująco kolosalna, co powoduje, że powstają tak szybko i intensywnie. Niesłychanie rozbudowany, nowoczesny system ostrzegawczy, odpowiednie metody działania podczas trąby powietrznej, nadal jednak są niewystarczające. Do dzisiaj bowiem nie ma kompletnej informacji na temat dokładnego procesu kształtowania się trąby powietrznej. Meteorolodzy prowadzą ciągłą obserwację pogody i szacują niebezpieczeństwo pojawienia się zjawiska na podstawie wskazania warunków sprzyjających powstaniu tornada. Korzystają z nowoczesnych modeli numerycznych, które sporządzają dane przesyłane ze specjalnych tzw. balonów meteorologicznych, z samolotów, z satelity i naziemnych stacji meteorologicznych.

Ezoteryczny Poznań

Ezoteryczny poznań to lokalny serwis informacyjny o Poznaniu i całej Wielkopolsce. Piszemy o aktualnościach, lokalnych atrakcjach, sztuce i kulturze. Wspieramy wyjątkowe inicjatywy lokalne, piszemy o przejawach wyjątkowej przedsiębiorczości lokalnej i wszystkim tym co interesuje Poznaniaka.

Search