Ulga dla młodych w PIT – istota zwolnienia z podatku dochodowego
Ulga dla młodych, czyli tzw. zerowy PIT, to zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych przewidziane dla podatników do 26. roku życia. Wprowadzona została na mocy nowelizacji ustawy o PIT, obowiązującej od 1 sierpnia 2019 roku. Celem tej preferencji było zachęcenie młodych osób do legalnego zatrudnienia i aktywności zawodowej w Polsce, a także ograniczenie emigracji zarobkowej. Ustawodawca uznał, że wspieranie młodych ludzi na starcie kariery zawodowej ma wpływ na gospodarkę i stabilizację rynku pracy.
Zwolnienie z opodatkowania obejmuje przychody z umów o pracę, umów zlecenia, odbywania praktyk absolwenckich oraz staży uczniowskich, ale pod pewnymi warunkami. Istotne jest także to, że ulga nie eliminuje obowiązku złożenia PIT w niektórych przypadkach – warto to wyraźnie rozróżnić.
Zakres przychodów objętych ulgą w PIT dla osób do 26. roku życia
Ulga dla młodych ma zastosowanie do ściśle określonych źródeł przychodu. Należą do nich:
- umowa o pracę (art. 12 ustawy o PIT),
- umowa zlecenie (art. 13 pkt 8),
- praktyki absolwenckie (art. 21 ust. 1 pkt 137),
- staże uczniowskie (art. 21 ust. 1 pkt 138).
Nie obejmuje natomiast działalności gospodarczej, umowy o dzieło, przychodów z najmu prywatnego, ani działalności wykonywanej osobiście, która nie mieści się w katalogu wymienionym w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT. Przychody z działalności nierejestrowanej również są wyłączone spod działania ulgi.
Limit przychodów w PIT zwolnionych z opodatkowania dla osób młodych
Ulga obowiązuje do wysokości rocznego limitu zwolnienia. W 2024 roku limit ten wynosi 85 528 zł. Kwota ta jest corocznie aktualizowana i odpowiada pierwszemu progowi podatkowemu, co oznacza, że przychody do tej wysokości są objęte pełnym zwolnieniem, a nadwyżka podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej.
Dla przychodów przekraczających tę kwotę obowiązuje stawka 12% podatku do wysokości drugiego progu podatkowego (czyli do kwoty 120 000 zł), a powyżej – 32%. W przypadku osób młodych, które osiągają wysokie dochody, ważne jest odpowiednie rozliczenie nadwyżki ponad limit, z uwzględnieniem składek ZUS i zdrowotnej.
Warunki formalne skorzystania z ulgi PIT dla osób do 26. roku życia
Podstawowym warunkiem korzystania z ulgi jest wiek podatnika – do 26. urodzin. Zwolnienie przestaje obowiązywać od dnia 26. urodzin, niezależnie od dnia miesiąca. Przykładowo, osoba urodzona 10 marca 1998 roku może korzystać z ulgi do 9 marca 2024 roku włącznie.
Aby skorzystać z ulgi w trakcie roku podatkowego, należy złożyć u pracodawcy lub zleceniodawcy pisemne oświadczenie o spełnianiu warunków do zastosowania zwolnienia. W przeciwnym wypadku płatnik naliczy zaliczki na PIT, które będzie można odzyskać po złożeniu rocznego zeznania podatkowego PIT-37.
Zwolnienie z PIT dla młodych a składki ZUS i zdrowotna – co warto wiedzieć
Ulga PIT nie obejmuje składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Mimo że przychody do 85 528 zł są zwolnione z podatku dochodowego, składki ZUS są nadal pobierane. Dotyczy to zarówno składki emerytalnej, rentowej, chorobowej, jak i wypadkowej. Składka zdrowotna również jest obowiązkowa i nie jest objęta ulgą.
W przypadku umowy zlecenia studentów do 26. roku życia, którzy nie mają statusu pracownika, istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS, co czyni tę formę zatrudnienia bardzo korzystną podatkowo. W praktyce oznacza to, że student pracujący na zleceniu może otrzymać wynagrodzenie brutto w całości jako netto – bez podatku i składek ZUS.
Roczne rozliczenie PIT a ulga dla młodych – obowiązki podatnika
W przypadku gdy młoda osoba uzyskiwała wyłącznie przychody objęte ulgą, nie ma obowiązku składania zeznania rocznego PIT. Jeśli jednak uzyskała inne przychody, np. z umowy o dzieło, najmu czy działalności gospodarczej – musi złożyć odpowiednie zeznanie roczne i wykazać całość dochodów.
Warto też pamiętać, że jeżeli podatnik nie złożył oświadczenia o stosowaniu ulgi i pracodawca pobierał zaliczki na PIT, to możliwe jest odzyskanie podatku w rozliczeniu rocznym. Wówczas konieczne jest złożenie zeznania PIT-37 i wykazanie przychodów objętych ulgą z oznaczeniem ich w odpowiedniej rubryce formularza.
Ulga dla młodych w PIT a obowiązki pracodawcy i zleceniodawcy
Pracodawcy i zleceniodawcy są zobowiązani do stosowania ulgi na wniosek podatnika. W sytuacji, gdy młoda osoba złoży stosowne oświadczenie, płatnik nie pobiera zaliczek na podatek dochodowy do osiągnięcia limitu. Po jego przekroczeniu – zaliczki są pobierane od nadwyżki. Płatnik nadal ma obowiązek składania deklaracji PIT-11, w której wykazuje zarówno przychody objęte zwolnieniem, jak i te opodatkowane.
W formularzu PIT-11 za dany rok podatkowy znajduje się pole nr 86, w którym wpisuje się kwotę przychodów objętych ulgą PIT dla młodych. Dzięki tej informacji urząd skarbowy wie, jaka część dochodu została zwolniona z opodatkowania i na jakiej podstawie.
Najczęstsze błędy i nieporozumienia przy stosowaniu ulgi PIT dla młodych
Jednym z częstych błędów jest mylenie ulgi dla młodych z ulgą dla osób uczących się – są to dwa różne przywileje. Ulga dla młodych nie zależy od statusu ucznia lub studenta, a jedynie od wieku i rodzaju osiąganych przychodów. Osoba, która zakończyła edukację, ale nie ukończyła jeszcze 26 lat i pracuje na umowie o pracę lub zleceniu, wciąż korzysta z preferencji.
Kolejnym problemem jest nieświadome przekroczenie limitu przychodów, co skutkuje koniecznością dopłaty podatku w zeznaniu rocznym. Pracownicy powinni monitorować swoje wynagrodzenie i skonsultować się z działem kadr, aby uniknąć błędów w rozliczeniach.
Ulga PIT dla młodych w kontekście Polskiego Ładu i zmian legislacyjnych
Wprowadzenie Polskiego Ładu nie zlikwidowało ulgi dla młodych, jednak zmieniło niektóre mechanizmy podatkowe. Zniesiono obowiązek składania PIT-2 przez podatników korzystających z ulgi, a także ujednolicono sposób wykazywania ulg w deklaracjach. W 2022 roku zredukowano stawkę podatku w pierwszym progu z 17% do 12%, co nie miało wpływu na osoby do 26. roku życia, których przychody mieszczą się w limicie zwolnienia.
W kontekście planowanych zmian legislacyjnych należy na bieżąco śledzić projekty ustaw i komunikaty Ministerstwa Finansów, gdyż mogą one wpływać na limity oraz formę rozliczeń PIT.
PIT a ulga dla młodych w praktyce – przykłady rozliczeń i strategii podatkowych
Przykład 1: Anna, lat 23, pracuje na umowie o pracę z miesięcznym wynagrodzeniem brutto 7 000 zł. W ciągu roku osiąga przychód 84 000 zł. Składając oświadczenie u pracodawcy, nie płaci PIT, a pracodawca nie pobiera zaliczek.
Przykład 2: Michał, lat 25, w ciągu roku osiąga przychód 100 000 zł z umowy zlecenia. Do 85 528 zł nie płaci podatku, od pozostałych 14 472 zł zostaje naliczona zaliczka w wysokości 12%.
Przykład 3: Karolina, lat 22, ma umowę o dzieło i uzyskuje 50 000 zł rocznie. Nie może skorzystać z ulgi, ponieważ przychód nie pochodzi z kwalifikowanych źródeł – musi rozliczyć się na ogólnych zasadach i złożyć PIT-37.
Ulga PIT dla młodych – realne korzyści finansowe i wpływ na rynek pracy
Ulga dla młodych przekłada się bezpośrednio na wyższe wynagrodzenie netto. Przykładowo, osoba zarabiająca 6 000 zł brutto na umowie o pracę zyskuje miesięcznie około 500–600 zł więcej w porównaniu do standardowego opodatkowania. Skala korzyści rośnie proporcjonalnie do wynagrodzenia. Dla pracodawcy może to być również czynnik przyciągający młodych kandydatów – oferowanie pracy z wykorzystaniem ulgi staje się elementem przewagi konkurencyjnej.
Według danych Ministerstwa Finansów z 2023 roku z ulgi skorzystało ponad 2,2 miliona osób, co pokazuje, że jest to realne i powszechnie stosowane narzędzie. Dla wielu młodych ludzi stanowi impuls do wejścia na rynek pracy i utrzymania legalnego zatrudnienia w kraju.